Un equipo de paleontólogos da Fundación Conjunto Paleontológico de Teruel-Dinópolis e da Universidade de Vigo acaban de publicar na revista científica Diversity novos avances que permiten perfilar como era o ecosistema no que vivían os dinosauros no Cretácico no que hoxe é a provincia de Teruel durante un intervalo duns 25 millóns de anos.
A investigación paleobotánica analizou numerosos restos de follas atopados en cinco xacementos da provincia de Teruel, algunhas delas de grandes dimensións, correspondentes ao xénero Desmiophyllum, que pertence ao grupo das ximnospermas. Dos datos obtidos despréndese que esta planta estivo amplamente repartida por diferentes ambientes nos que tamén vivían dinosauros herbívoros no Cretácico.
O estudo está asinado por Luis M. Sender, Josué García-Cobeña e Alberto Cobos, da Fundación Conjunto Paleontológico de Teruel-Dinópolis/Museo Aragonés de Paleontología e por José B. Diez, do Departamento de Xeociencias Mariñas e Ordenación do Territorio da UVigo e investigador do Centro de Investigación Mariña, CIM-UVigo. Segundo este último, a relevancia deste traballo radica en que achega novos datos paleobotánicos que “nos permiten unha visión integral do rexistro fósil atopado neste tipo de xacementos famosos polo achado de restos de dinosauros. Os restos de plantas descritos conxuntamente con outros datos previos xa publicados estanos permitindo ter unha mellor comprensión xeral das condicións paleoambientais destes afloramentos”.
Antigo mar de Tethys
O investigador Bienvenido Diez explica que a Universidade de Vigo leva arredor de 25 anos colaborando coa Fundación Dinópolis na reconstrución dos paleoecosistemas de diferentes xacementos de dinosauros. En concreto, no que se refire a este novo artigo publicado, o material foi escavado hai unha década en varios xacementos de Teruel (Estercuel, Plou, Utrillas, Galve e Mosqueruela).
Segundo Luis Miguel Sender, primeiro autor da publicación, “os restos corresponden a unhas peculiares follas acintadas e con abundantes veas paralelas pertencentes ao xénero Desmiophyllum, recoñecéndose varios tipos de follas que se diferencian en canto á súa morfoloxía e ao número de veas presentes”. A idade xeolóxica dos xacementos nos que se atoparon os restos cubre un intervalo temporal de entre 125 e 100 millóns de anos, dende o Barremiense (Cretácico Inferior) ata o Cenomaniense (Cretácico Superior). “Estas diferencias na idade dos xacementos nos que se atoparon os fósiles estudados indican que esta planta ximnosperma viviu nas costas cretácicas do antigo mar de Tethys, no que actualmente é o sur de Aragón, durante un intervalo de, polo menos, 25 millóns de anos”.
Como explica outro dos autores, Josué García Cobeña, as características de conservación das follas estudadas permiten inferir que as plantas das que proceden “vivirían nos arredores das zonas nas que foron enterradas”. De feito, as follas foron atopadas en depósitos correspondentes a leitos fluviais en chairas costeiras, lagos costeiros pouco profundos de auga doce, pantanos costeiros asociados a un gran sistema deltaico e baías costeiras, o que indicaría unha adaptación a un amplo rango de paleoambientes”.
Posible alimento para dinosauros
Os rexistros de Desmiophyllum da idade Barremiense atopáronse en Galve, en niveis estratigráficos que se correlacionan cos que proporcionaron abundantes restos articulados, tanto de adultos como de crías do dinosauro ornitópodo Iguanodon galvensis. Por este motivo, segundo o experto Alberto Cobos “é posible que este tipo de plantas constituísen parte da dieta destes dinosauros fitófagos (comedores de plantas) do Cretácico Inferior.”
Polo tanto, estes achados de plantas fósiles atopados en xacementos con restos de dinosauros na provincia de Teruel achegan unha información moi importante para coñecer paleoambientes nos que vivían estes animais durante o Mesozoico no centro-este de España. Con todo, para o investigador do CIM-UVigo Bienvenido Diez, aínda que a coocorrencia desta planta con restos de ornitópodos “a converten en candidata a potencial alimento destes dinosauros”, este extremo “terá que ser confirmado co estudo de novas asociacións paleobotánicas en xacementos similares do resto da península ibérica”.
