Difundir a tradición e cultura mariñeira do Concello de Redondela é o obxectivo co que cinco mariscadoras e un pescador de Cesantes botaron a andar a asociación Amarturmar. Organizan diferentes rutas para dar a coñecer á xente de aquí e de fóra a actividade pesqueira eo marisqueo, amosando dende o proceso de extracción ata a súa marketing na lonxa
Cúmprese case que dous anos do nacemento da Asociación cultural de mulleres e homes do mar de Cesantes (Amarturmar) e as boas cifras avalan este proxecto sen ánimo de lucro impulsado por cinco mariscadoras (Rosario Alonso, Dolores Míguez, Nuria Novelle, Encarnación López e Dolores Seijo) e un pescador (Severino Casal) consideró “amantes del entorno natural y orgullosos de nuestra cultura y patrimonio, una vez que entusiasmados de transmitir a todo aquel que queira una experiencia única, na que vivir o mar dunha maneira diferente”. Fano a través de diferentes rutas nas que un pode coñecer de primeira man a actividade pesqueira, dende o proceso de extracción e captura ata a súa marketing, para o cal os visitantes acompañan en todo momento aos profesionais do sector que están faenando para ver como traballan .
As primeiras saídas fixéronas na Semana Santa do pasado ano e dende entón, tendo en conta os meses de parón por mor da Covid-19, rexistraron máis de medio millar de visitantes procedentes tanto da propia comarca e toda Galicia, como do resto de España ( Madrid, Barcelona o Illa de Cabrera) e incluso doutros lugares do mundo como foi un grupo de pintoras de Singapur e uns turistas de Miami.
A boa resposta entre o público fixo tamén que se duplicasen as persoas implicadas nesta iniciativa e así, a maiores dos seis socios fundadores, agora son outras seis persoas (outras cinco mulleres e un home) as que forman parte de Amarturmar e combinan a súa profesión de mariscadoras y pescadores coa de guía turístico.
As visitas do marisqueo a pé ea flote, así como a ruta do porto, organízanse ao longo de todo ano semper que haxa un mínimo de participantes. As rutas do choco e do xeito fanse coincidindo coa época de pesca do produto, de febreiro a xuño no do choco e nos meses que continúa (xullo, agosto e setembro) para a sardiña e xouba.
O obxectivo principal co que naceu este proxecto para «visualizar e poñer en valor o noso traballo», explica Severino Casal.“Máis ou menos todos teñamos as mesmas inquedanzas e nun curso de turismo mariñeiro, promovido polos GALP a través de la Confraría de Pecadores San Xoán de Redondela, demos ese paso adiante de crear una asociación para poñer en valor, promocionar e, á vez, recuperar una cultura do traballo profesional do sector pesqueiro e marisqueiro, dando un coñecer todo o traballo anterior que hai antes de sentarse en una mesa y degustar un bo peixe ou marisco ”.
E, aínda que as rutas supoñen case o cen por cen da súa actividade diaria, este grupo de persoas, cunha experiencia duns 15 anos exercendo no desenvolvemento da actividade destinada á promoción do sector primario, tamén realiza outra actividades como talleres artesanais e divulgativos, accioness formativas con escolares, intercambios con outras instituciones similares e información cultural, gastronómica y turística sobre el mundo del mar no ámbito territorial da asociación.
A pé e a flote
Falan de mariscadoras en feminino porque así o son. Das 127 licenzas de marisqueo da Confraría de Pescadores de San Xoán de Redondela só catro pertencen a homes, o resto son todo mulleres. “O marisqueo foi case semper unha actividade exclusiva de mulleres, os ingresos obtidos utilizábanse para satisfacer as necesidades básicas en moitos fogares, mentres que os ingresos dos homes dedicábanse para o aforro eo pago de débedas, o que facía que os ingresos da muller ea súa actividade no foran valorados na súa xusta medida. A día de hoxe unha muller mariscadora posúe un profundo coñecemento das circunstancias nas que se desenvolve a súa actividade, podemos dicir que o marisqueo é un traballo organizado que pasou de ser extractor a cultivador ”,
Elas son as que, os días laborables, baixan todas as mañás á praia en busca de ameixas e longueiróns. Para os que desexen coñecer de preto o seu traballo e incluso desempeñalo, Amarturmar facilita aos visitantes unha botas de auga e un angazo e / ou sacho. Na ruta con mariscadoras a pé de mar ensinan a diferenciar como distintas especies, por ejemplo a ameixa haina xaponesa, fina e babosa; as ferramentas para a captura: o sacho eo angazo (duns 2 metros de longo e 12 dentes) son o máis empregado; as medidas regulamentarias e ata a súa chegada a lonxa de Cesantes, onde se leva a cabo a primeira pesa coa emisión do tícket de trazabilidade da mercancía que logo vai destino a Vigo onde se poxa.
A ruta diez una duración de 90 minutos y ademais de estar limitada pola marea recoméndase facer de luns a xoves durante a mañá que é cando faenan as mariscadoras; no caso de facerse noutro horario acordado coa asociación, aínda que un profesional lles guiaría en todo momento, non testemuñas da xornada laboral das mariscadoras.
“Con esta actividade en Amarturmar pretendemos dar a coñecer a actividade do marisqueo a pé no litoral de Galicia, pois existen iniciativas similares a noutras zonas pero xustamente na Ría de Vigo esta é a primeira. Tamén tratamos así de revalorizar o traballo da muller no mar, promocionar e darlle un valor engadido aos nosos produtos e concienciar da importancia do coidado e respecto do medio mariño ”.
Existe tamén a posibilidade de introducirse no mundo do marisqueo a través de dunha embarcación. Sáese do porto detrás do barco dun pescador para contemplar o seu traballo e todo o demais sería igual que na praia: identificación das ferramentas e apeiros empregados para a captura, que neste caso tamén é o angazo pero moito máis longo (de 5 e ata incluso de 16 metros) e máis ancho (de 16 a 18 dentes) ademais do raño, medidas regulamentarias e comercialización. Igualmente como no marisqueo a pé, as saídas en embarcación de luns a xoves e nos meses de agosto e decembro tamén os venres. Neste caso, existe un límite de prazas que é a capacidade dos barcos. Dispoñen de dous, un de 10 e outro de 7 ocupantes
Choco de Redondela
Outra das posibilidades que ofrece Amarturmar é ir pescar o afamado choco de Redondela. Nesta ruta explícita como se elaborou o bosque mariño para una obtención de proxenitores e experiméntase como se cala ou iza as distintas artes de pesca, que neste caso son tres as empregadas: trasmallos, nasas ou bou de man. Ao igual que no marisqueo a flote, ao precisar dunha embarcación, as prazas son limitadas.
Para rematar asisten á comercialización do choco a través de la poxa na lonxa de Cesantes, que soe celebrarse a última hora do día, sobre as 8, de aí que a ruta se faga ou ben en horario de mañá, entre as 09.00 e as 14.00 horas ou de tarde, de 16.00 a 20.00 horas, de luns a sábado. Previa á poxa, entre como 7 e ás 8, calquera particular pode mercar na lonxa o choco.
Sardiña e xouba
Rematada a tempada do choco, da que xa só queda un par de semanas, e coincidindo con San Xoán, comeza a da sardiña e xouba. Así, especialmente nos meses de verán (xullo, agosto e setembro) os mariñeiros saen na captura deste peixe en horario nocturno. A ruta chámase a do xeito, nome que ven das redes, as redes de xeito, que son as empregadas para pescar. Denominación que, á súa vez, ven do xeito, maña e destreza coa que hai que sacar os peixes da rede, pois estes quedan ancorados pola cabeza e para que no se desfiguren débense retirar con moito coidado.
Son dúas horas de ruta, íntegras no barco, dende ás 22.00 e ata medianoite.Neste caso incluso se pode levar algo para cear, como tamén o fan os pescadores profesionais, e comer mentres corre o tempo logo de estender a rede e esperar a que caian as sardiñas e xoubas, as mesmas que, ao finalizar a ruta, o visitante pode mercar xa ao mariñeiro.
Porto de Cesantes
Outra das visitas que se ofrecen ao longo de todo o ano ea do porto de Cesantes, na cal se explican os distintos tipos de embarcación e artes de pesca empregadas, así como as especies que se capturan. Ademais afondan no xeito de comercialización de cada produto, no funcionamento da lonxa e no papel dunha confraría de pescadores.
En fase de estudio están outras dúas rutas, unha delas, a ruta do mar ao campo, xa se ven facendo ás veces, cando as mariscadoras dedican parte da súa xornada a limpar as algas para que non lles morra o produto. Un outra sería una ruta mexillón en la Enseada de San Simón, dispoñen para o cal xa hacer contacto con dous bateeiros; con todo, cando realizar una ruta do choco o guía ofrece xa unha explicación do que son como bateas e todo o traballo que supón.
Para reservar praza ou obter maior información ao respecto poden chamar ao 621020775 ou enviar un correo electrónico a info@turismomarinero.org.
